Dịch thuật đóng một vai trò quan trọng trong bất cứ thời đại nào, đặc thù trong khuynh hướng toàn cầu hóa hiện giờ. Dịch thuật mang tri thức tới cho các người nào đang kiếm tìm kiến thức mới.

Theo Kelly (2004), “không có dịch thuật, không có lịch sử thế giới”. Đúng vậy, dịch thuật chẳng những giúp chúng ta hiểu được những nền văn minh bị vùi lấp bấy lâu bởi thời gian mà còn mở ra sự khám phá thế giới trong khoảng thời gian dài. Kể cách khác, hoạt động dịch thuật thúc đầy sự bàn luận tri thức, giao lưu văn hóa giữa con người và những dân tộc.

Dịch thuật văn bản là gì?

Có hầu hết quan điểm được đưa ra bởi những nhà nghiên cứu về khái niệm dịch thuật trong suốt lịch sử tăng trưởng của nó.

Hartman & Stock (1972) cho rằng: dịch là thay thế 1 văn bản trong một ngôn ngữ bằng 1 văn bản tương đương trong tiếng nói thứ hai. Còn theo Nida & Taber (1974), dịch thuật là tái tạo lại trong tiếng nói thu nạp (receptor language) sự tương đương ngẫu nhiên và sát với thông điệp của ngôn ngữ nguồn (source language), đầu tiên là về nghĩa (meaning) và sau đó là cá tính (style). Theo Larson (1998), dịch thuật là nghiên cứu từ vị, cấu trúc kết học, hoàn cảnh giao du và văn cảnh văn hóa của văn bản ngữ nguồn, nhận định văn bản để xác định nghĩa, rồi sử dụng từ vựng và cấu trúc kết học phù hợp trong ngôn ngữ hấp thu để tái lập cộng nghĩa.

Tìm hiểu thêm >>> Labour and employment lawyer

Song, Newmark (1981)lại cho rằng: dịch thuật là chuyển 1 văn bản này thành một văn bản khác theo cùng cách tác giả biểu thị khi viết văn bản ấy.

Như đã biết, dịch chuyển từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác là 1 vấn đề không hề đơn thuần bởi nó chẳng những đòi hỏi người dịch phải có tri thức về tiếng nói mà còn có tri thức về văn hóa, tâm lí phường hội. Người dịch liên ngôn sẽ gặp vấn đề lúc dịch những câu ca dao, phương ngôn, thành ngữ đặc trưng của dân tộc Việt Nam sang tiếng Anh và những thành ngữ, đặc ngữ tiếng Anh sang tiếng Việt. Chẳng hạn, thành ngữ tiếng Anh ‘a big cheese’ trong ‘He is a big cheese’.

Nếu như người dịch liên ngôn không chú ý tới nét văn hóa của Anh là ví 1 nhân vật quan yếu và có quyền lực như “một cục pho mát to”, thì sẽ khó dịch xác thực thành ngữ này. Người Anh cũng ví 1 người ngủ say mà không biết trời đất ra sao là: ‘ngủ như tảng đá hay ngủ như khúc gỗ’ ( sleep like a rock/ lock) nhưng người Việt lại diễn đạt theo cách khác ‘ngủ say như chết’ hay thành ngữ not (one’s) cup of tea trong câu ‘The man Bonita met at the party was kind, but he was not her cup of tea’ . Nếu như chúng ta không biết được hàm ngôn, ẩn ý của câu tiếng Anh này, sẽ rất khó dịch đúng nghĩa. Câu này phải được dịch như sau: “người đàn ông mà Bonia gặp ở bữa tiệc rất tốt nhưng đấy không phải là người cô ta thích” không dịch ‘… anh đó chẳng phải là tách trà của cô ta’.



Tìm hiểu thêm : Vietnamese barrister