Hiếu đạo vốn là truyền thống quý báu tốt đẹp của dân tộc ta. Trong quan hệ gia đình Việt Nam chữ hiếu đóng một vai trò khôn cùng quan trọng. Can hệ tới chữ hiếu là câu chuyện về hai thế giới âm, dương giữa các người đang sống và những người đã mệnh chung.

Kinh tế ngày một phát triển, nhu cầu thể hiện đạo hiếu uống nước nhớ nguồn của thế hệ sau đối với những thế hệ đi trước thông qua đời sống “âm” cũng do đó mà được quan tâm rộng rãi hơn. Để từ đấy nhằm diễn tả tấm lòng hiếu kính của mình, các dòng họ ở khắp nơi thi nhau xây cất những ngôi mả tổ, những lăng mộ của dòng họ tổ tông, thỉnh thoảng trở thành khoa trương, quá trớn, gây mất trật tự và mỹ quan, trở thành một vấn nạn phí phạm đáng báo động.

Xem thêm: công viên nghĩa trang lạc hồng viên


Trong khi những kiến trúc mả chí xa hoa đắt tiền lên ngôi và xuất hiện càng ngày càng đa dạng, thì tại 1 làng quê nhỏ thuộc tỉnh Hưng Yên không khí vẫn bằng lặng tuyệt nhiên như thường với gì vướng bận vào làn sóng trào lưu đó cả.

Từ nhiều thập kỷ qua nơi đây đã sớm xây dựng được cho mình 1 nghĩa địa lề lối, quy củ nhưng tiết kiệm, văn minh. Đằng sau công việc quy hoạch nghĩa địa của quần chúng trong làng là toàn bộ 1 câu chuyện dài về sự canh tân trong nếp sống mới. Về một bản hương ước vẫn tồn tại và 1 lệ làng bao đời nay vẫn vậy. 1 ngôi làng sở hữu sáu dòng tộc nhưng chung sống thuận hòa, trên dưới sớm muộn như một.

Làng Ngô Xá thuộc địa bàn phố Quảng Lãng, thị xã Ân Thi, tỉnh Hưng Yên. Cách trọng tâm thành phố Hà Nội hơn 70 km về phía Đông Nam, ngôi làng nhỏ này còn mang trên mình các nét nguyên sơ, yên bình đặc trưng của 1 làng quê dân dã vùng đồng bằng Bắc bộ.

Đình làng Ngô Xá nằm ngay giữa khu dân cư, mặt trước quay về hướng nam, trong không gian rộng rãi, thoáng mát và thanh tịnh. Mái ngói rêu phong, ao làng soi bóng, không khí đó khiến cho tâm hồn con người như trút bỏ mọi gặp khó khăn của đời thường, để tĩnh trí kính cẩn trước đức Thành Hoàng.

Tiếp nối các giá trị truyền thống tốt đẹp trong kí vãng đấu tranh can đảm thời kỳ chống Mỹ cứu nước, trong thời bình, thôn Ngô Xá đã 2 lần vinh hạnh được đón nhận bằng khen Làng văn hóa. Là địa phương gương mẫu đi đầu trong công cuộc xây dựng nông thôn mới.

Quay trở về thời kì đầu những năm 1960, cũng như bao làng quê Việt Nam khác, cuộc cách mệnh quy hoạch phân phối và cộng tác xã hóa đất nông nghiệp được di chuyển thực hành. Dưới sự chuyển động của chính quyền địa phương, 1 cuộc họp cấp tốc giữa các vị cao niên trưởng tộc sáu họ được tổ chức.

Trải qua một thời kì thi công thực hiện, trông thấy những thuận lợi và cạnh tranh, năm 1980, 1 lần nữa toàn thể cán bộ và quần chúng thôn Ngô Xá đã có một cuộc họp lịch sử lần thứ 2. Kết quả đi tới hợp nhất giữa 6 dòng tộc, quyết định công ty xây dựng 1 nghĩa trang quần chúng đồng bộ dựa trên cơ sở những hương ước và quy ước.

Công đoạn đầu lúc bãi tha ma mới đưa vào quy hoạch, theo quy định mỗi ngôi mả chỉ được dùng tối đa 350 viên gạch, 1 tạ xi măng, 5 tạ cát và phải quét vôi trắng toàn bộ.
Xem thêm: mua bán đất nghĩa trang
Tới năm 1988, lúc xây dựng quy ước xác nhận làng văn hóa, thôn đã có sự điều chỉnh lại. Theo đó, quy định mộ cát táng dài 1,2m, rộng 0,6m, cao 0,5m và phải xây thẳng hàng theo hướng bắc nam. Khoảng phương pháp giữa những mả cũng được quy định rõ ràng hơn, trong đó khoảng bí quyết giữa hai mả theo hàng ngang là 0,8m và theo hàng dọc là 0,7m. Mỗi dòng họ chỉ được phép vun đắp một ngôi mả cũng theo kích thước và quy định chung.

Một trong các điểm đặc thù của thôn Ngô Xá là từ người quản lý khối văn hóa cho đến các khu di tích tâm linh như đình làng và bãi tha ma thôn đều đã sở hữu 1 thời là các người quân nhân. Họ là những bộ đội từ mặt trận trở về, trải qua bom đạn khói lửa của chiến tranh, nay lại đứng lên nối tiếp việc làng việc xóm.

Toàn bộ khuôn viên nghĩa trang có tổng diện tích hơn bốn sào ruộng, tương đương 1.440 m2, bao gồm 1 ngôi miếu và hai phân khu biệt lập. Miếu làng mang nét trầm lặng, oai nghiêm, nhuốm màu thời kì là nơi dân làng quanh năm thờ phượng vị hậu thổ thổ thần của vùng đất Ngô Xá. Hai phân khu riêng biệt là Khu A – khu đất dành riêng cho phần mả cất mả, và Khu B – phân khu dành riêng cho phần mộ mai táng.

Những ngôi mộ mới cất sẽ được ban quản trang bố trí theo thứ tự ở khu B. Sau khi chôn cất từ 3 tới 4 năm, mả được cất mả và chuyển về khu A. Tại khu A, mả phần thuộc họ nào sẽ được phân về khu vực thuộc dòng họ ấy. Các bia mộ quay đều 1 hướng, mang thứ tự và đánh số rõ ràng. Xây dựng một nghĩa địa đồng bộ đã khó nhưng để duy trì và gìn giữ nó lại càng khó khăn hơn, đặc biệt là đặt trong bối cảnh xu thế bây giờ.
Tìm hiểu thêm: nghĩa trang an viên vĩnh hằng

Ánh hoàng hôn của buổi chiều rỡ ràng bao trùm lên từng nếp nhà, hàng cây trên ngôi làng Ngô Xá, phường Quảng Lãng, quận Ân Thi, tỉnh Hưng Yên. Nơi đây, con người đã làm nên điều kỳ diệu. Các điều tưởng chừng rất cạnh tranh để thực hành ở nhiều địa phương lại trở nên có thể lúc người dân trong cùng 1 làng cùng đồng thuận.

Câu chuyện về việc quy hoạch được một nghĩa địa lề lối nhưng tiết kiệm, của trên dưới các dòng tộc, cán bộ và nhân dân thôn Ngô Xá được coi như 1 chuẩn mực, 1 tấm gương sáng về lối sống văn minh, vun đắp nếp sống văn hóa mới thời kỳ hội nhập và vững mạnh.